Leon de Looff

Maarten: Leon de Looff, CEO bij Keylane. Bedankt dat je even de tijd neemt om met ons te praten over het aanstaande Leaders in Finance Pensioen Event 2025 op 10 april. Voor de mensen die jou nog niet kennen, zou je jezelf kort willen introduceren?

Leon: Ja, zeker. Mijn naam is Leon de Looff en ik ben sinds een aantal jaren CEO van Keylane Life & Pension. Oorspronkelijk heb ik een IT-achtergrond en heb ik lange tijd bij IT-strategieconsultants gewerkt. Inmiddels ben ik al een aantal jaar actief in de directies van verschillende techbedrijven. Toen ik enkele jaren geleden bij Keylane begon, kwam ik midden in de pensioentransitie terecht. Er gebeurt ontzettend veel, het is absoluut geen saaie sector, wat soms misschien gedacht wordt. Ik ben betrokken bij kritieke processen en projecten om ervoor te zorgen dat we onze klanten goed kunnen blijven bedienen tijdens de hele transitie.

Maarten: Mooi. Waarschijnlijk is het moeilijk samen te vatten, maar als je het zou proberen, wat is er nu zo leuk en zo interessant aan jouw rol op dit moment?

Leon: Ik vind dit een maatschappelijk heel belangrijke periode. Onze klanten zijn verantwoordelijk voor een enorm bedrag aan geld van gepensioneerden en werkenden, en wij moeten hen helpen daar zorgvuldig mee om te gaan. In deze transitie willen we ervoor zorgen dat alles soepel van A naar B gaat. We voelen daar echt verantwoordelijkheid voor. Ik vind het ook boeiend om ervoor te zorgen dat onze teams volledig voorbereid zijn en onze systemen geschikt zijn. We moeten ervoor zorgen dat onze klanten goed begeleid worden in de transitie, hen adviseren en zoveel mogelijk risico’s elimineren. Tegelijkertijd houden we goed in de gaten wat onze concurrenten, andere fondsen en verzekeraars doen, en kijken we hoe we daarvan kunnen leren en hen misschien ook kunnen helpen.

Maarten: Ja, dat is inderdaad interessant. We zitten natuurlijk midden in de pensioentransitie, die in 2028 afgerond moet zijn. Welke kansen en uitdagingen zie jij op dit moment het meeste, dus die elke dag eigenlijk terugkomen?

Leon: We zien dit echt als een verbetering. De pensioenen worden toekomstvaster, betaalbaarder en vooral persoonlijker. Niet 100% individueel, maar wel meer individueel. Dit betekent dat mensen waarschijnlijk veel meer betrokken zullen zijn bij hun pensioen, zich er eerder mee gaan bemoeien en vaker naar kijken. Ze willen dus ook meer informatie en advies van hun verzekeraar, adviseurs en pensioenfonds. Pensioen wordt daardoor een belangrijker thema, wat kansen biedt en nieuwe behoeften van klanten met zich meebrengt. Aan de andere kant is het ook een zeer complexe verandering. We zijn actief in meerdere landen in Europa. Als ik zie hoe we het in Nederland hebben opgezet, wordt het wel meer individueel, maar doordat er zeker bij de SPR nog steeds veel solidaire vangnetten omheen zitten, is dit een van de meest ingewikkelde pensioenstelsels die je kunt bedenken. Zowel onze klanten als alle IT-bedrijven in onze sector staan voor een grote uitdaging. Het lukt de ene beter dan de ander. Onze platformen zijn er klaar voor, met FPR reeds in productie bij een aantal verzekeraars en een eerste SPR-transitie in de komende paar weken. Maar goed, we weten niet of dit voor iedereen gaat gelden. Het is een flinke klus.

Maarten: Ja, je noemt een heel concrete kans en uitdaging, vooral voor de Nederlandse pensioentransitie waar we het nu ook over hebben, en waar het event ook vooral over zal gaan. Jullie hebben natuurlijk veel ervaring, omdat jullie ook actief zijn in het buitenland. Hoe zou je dat tegenover elkaar zetten? Wat valt er nu echt op aan de Nederlandse pensioentransitie?

Leon: In sommige opzichten hebben we het dus wat moeilijker gemaakt. Andere landen zijn direct overgestapt naar een echt individueel DC-stelsel. Hoewel dat wellicht minder solidair is en minder beschermingsconstructies heeft, is de uitvoering wel efficiënter. Je ziet ook dat sommige landen op andere vlakken verder zijn. Bijvoorbeeld, in sommige landen kan een individuele medewerker zelf kiezen waar zijn of haar pensioenpremie wordt ingelegd, ook als de werkgever een collectief contract heeft afgesloten. Of een bedrijf in een sector met een verplichte pensioenregeling mag een verzekeraar vragen om dezelfde regeling voor hen uit te voeren. Sommige landen zijn dus al een stap verder dan wij. Ze bieden soms ook meer diensten aan dan alleen inkomen voor later; ze verkopen ook andere financiële producten en diensten eromheen. Daar kunnen we zeker van leren. In andere opzichten loopt Nederland weer voor, wij hebben een grote en vaak verplichte tweede pijler, terwijl die in landen om ons heen vaak kleiner en niet verplicht of gebruikelijk is. Dat laatste gaat wel veranderen, zie bijvoorbeeld de voorstellen van de nieuwe Belgische regering.

Maarten: Vanuit jullie perspectief, vanuit een technisch innovatieperspectief, welke technische innovaties zijn wat jou betreft echt essentieel voor die pensioentransitie, om die succesvol te maken?

Leon: Ik denk dat we al een lange tijd een ontwikkeling zien van maatwerkoplossingen naar meer standaardpakketten. Deze ontwikkeling is versneld omdat veel pensioenfondsen en uitvoeringsorganisaties tot de conclusie zijn gekomen dat als ieder fonds en iedere uitvoerder in Nederland voor zichzelf het hele stelsel moet gaan invoeren, het veel te complex, duur en langdurig wordt. Daarom zie je een sterke trend naar het gebruik van softwarepakketten. Er is een klein aantal leveranciers in Nederland, en als zij allemaal die investering samen met klanten doen, is dat veel economischer en sneller. Wat je daarbij ook ziet, is dat die software steeds vaker wordt afgenomen in de vorm van software-as-a-service. Dit betekent dat je als klant niet alleen de ontwikkeling en onderhoud van de software aan een leverancier overlaat, maar ook het hele beheer, de hosting en de technische zaken daaromheen uitbesteedt. Zo kun je je volledig richten op productontwikkeling, werkgever- en werknemer processen, nieuwe regelingen, etc.

Maarten: En waar staan die pensioenfondsuitvoeringsorganisaties nu met de adoptie van die nieuwe technologie, van de software die je noemt?

Leon: Daar zitten ze middenin. De grote leveranciers zijn op dit moment volop bezig hun systeem daarvoor gereed te maken. De een is wat verder dan de ander. Je ziet ook regelmatig dat fondsen toch één, twee of drie jaar uitstellen. Dus het wordt een spannende race om te kijken of iedereen het op tijd haalt. Je ziet ook verschillende strategieën. Sommigen migreren eerst de huidige regelingen naar nieuwe software en gaan daarna binnen die software naar de Wtp. Anderen kiezen de IT-overgang direct als een overgang naar de Wtp, omdat je de oude DB-rechten omrekent naar een kapitaal per persoon plus een aantal reserves en niet de hele DB-historie hoeft mee te nemen. Dit wordt vaak gezien als een relatief eenvoudig overgangsmoment. We zien ook dat fondsen die bestaande rechten niet invaren op zoek zijn naar partijen die deze niet-ingevaren rechten kunnen en willen administreren, omdat hun nieuwe softwarepakket of leverancier dat niet altijd kan of wil.

Maarten: En zie je nog verschil tussen de verzekeraars en pensioenfondsen op dat gebied?

Leon: De verzekeraars hebben het ietsje makkelijker, aangezien zij over het algemeen de flexibele premieregeling aanbieden. De solidaire premieregeling heeft toch nog flink wat extra complexiteiten. En dat is de regeling waar de fondsen het meeste voor kiezen. Daarnaast heb je nog de pensioenuitvoeringsorganisaties. Die hebben nog het aspect dat ze multi-client werken. Eén uitvoeringsorganisatie bedient enkele tot tientallen pensioenfondsen. En dat moet ook allemaal netjes van elkaar gescheiden zijn. En tegelijkertijd toch efficiënt en straight-through geprocessed worden. Dus ja, je hebt nog een net iets grotere uitdaging. En daardoor zie je dat eigenlijk de meeste commerciële verzekeraars nu al FPR-producten in de markt verkopen en nieuwe klanten actief draaien. Het aantal migraties naar SPR-regelingen van fondsen is nog maar zeer beperkt en gaat nog een aantal jaar duren.

Maarten: De afgelopen tijd, terwijl we veel mensen spreken in de aanloop naar het Leaders in Finance Pensioen Event, merk ik dat veel mensen vol vertrouwen zijn over de oplossingen die technologie kan bieden. Dus niet alleen aan de administratieve kant, aan de achterkant zeg ik even, maar ook aan de communicatiekant met deelnemers. Is dat vertrouwen in de technologische oplossing voor deze transitie wel realistisch? Wat jou betreft?

Leon: Ja, ik denk dat het de enige manier is. Het is zo grootschalig. Het is niet te doen voor fondsen om individuele deelnemers in grote aantallen persoonlijk te woord te staan. Misschien belt iemand normaal gesproken één of twee keer in zijn leven met zijn pensioenfonds. Als nu in de drie maanden rond de transitie 5% van alle deelnemers gaat bellen, is dat niet haalbaar. Dus we zullen het op een geautomatiseerde manier moeten doen, zowel de voorlichting als alle transitiecommunicatie en het beantwoorden van vragen eromheen. En daar zie je ook verschillende oplossingen. Sommige partijen gebruiken daarvoor hun core pensioensoftware. Andere hebben zelf portalen ontwikkeld. Wij hebben zelf een partnership, waarin wij samen met fondsen werken aan de transitiecommunicatie. Om met de combinatie van AI en onze backoffice-software zoveel mogelijk vragen af te vangen of geautomatiseerd te beantwoorden, en alleen de allermoeilijkste vragen door mensen te laten behandelen.

Maarten: En zeg je daarmee, met die concrete toepassingen die je nu ook al noemt, dat we daar ook echt vertrouwen in kunnen hebben? Om even terug te komen op mijn initiële vraag, over die technische oplossing. Want je zegt natuurlijk: het zal wel moeten, anders kan het gewoon niet. Maar is dit ook echt realistisch?

Leon: Ja, maar nogmaals, het is wel complex. Een heel concreet voorbeeld: in de transitiecommunicatie moet je in één lange brief van vele pagina’s de deelnemer informeren over oude rechten, nieuwe rechten en wat de oude rechten zouden zijn in een nieuwe situatie. Voor veel van de fondsen betekent dit dat ze informatie uit een oud systeem, een nieuw systeem, een oude regeling en een nieuwe regeling moeten combineren in iets wat ook nog begrijpelijk is voor de deelnemer. En dat is niet eenvoudig. Dit vergt samenwerking tussen verschillende leveranciers, de klant, en de vertegenwoordigers van de deelnemers. Dus het is complex.

Maarten: Ja, het klinkt inderdaad als een heel complex vraagstuk, van deelnemer tot deelnemer. AI, talk of the town natuurlijk. Het komt elke dag overal voorbij. In hoeverre speelt AI hierbij een rol?

Leon: In deze specifieke transitie gaat het voorbeeld dat ik net noemde, het partnership dat we hebben, specifiek over het beantwoorden van vragen die klanten hebben naar aanleiding van transitiecommunicatie. Dus daar is het zeker toepasbaar. Het reglement van de regeling van de betreffende persoon wordt gebruikt om de vraag te analyseren en beantwoorden. In het algemeen zien wij de toepassing van AI aan de ene kant binnen onze eigen organisatie, om onze processen verder te automatiseren, efficiënter te maken, softwareontwikkeling, testen, etc. We kijken ook naar de inzet van AI bij de analyse en inrichting van Wtp-regelingen in onze software, waar duizenden configuratie-elementen moeten worden ingericht. Daarnaast kijken we hoe we AI samen met klanten kunnen toepassen in onze eigen software. We zien wel dat in sommige andere sectoren, bijvoorbeeld schadeverzekeringen, waar je veel directer klantcontact hebt, er daar meer toepassingen zijn. Pensioen is toch meer een B2B-product waarmee je de werkgevers bedient. Maar goed, ook die kunnen geholpen worden met de AI-toepassingen om sneller dingen gedaan te krijgen, sneller vragen beantwoord te krijgen, en beter advies te ontvangen.

Maarten: Interessant om te horen, ook die concrete voorbeelden. Ik kijk ook erg uit naar het event, waar we daar hopelijk meer van gaan horen. Ik denk dat onze deelnemers daar ook erg benieuwd naar zullen zijn. Laten we even een stap vooruitkijken. We zitten nu in 2025, laten we tien jaar vooruitkijken. Wat is jouw visie voor de sector na die pensioentransitie, laten we zeggen in 2035?

Leon: Ja, ik denk dat de sector aan de ene kant wellicht heel anders zal uitzien, omdat misschien niet alle partijen de transitie zullen maken of niet allemaal zelfstandig zullen redden. Je ziet veel fondsen die zich willen aansluiten bij grotere uitvoeringsorganisaties, uitvoeringsorganisaties die mogelijk in de toekomst gaan samenwerken. Tegelijkertijd zien we ook nieuwe initiatieven ontstaan, uitvoerders nieuwe stijl of verzekeraars die zich op de pensioenmarkt werpen. Er kan dus best een behoorlijke reshuffle, consolidatie en schaalvergroting in de sector plaatsvinden.

Daarnaast zullen tegen die tijd hopelijk ook alle kinderziektes en transities volledig uitgewerkt zijn. Er zullen in het algemeen veel meer use cases van AI gevonden, toegepast en in de praktijk gebruikt worden. Als ik naar het buitenland kijk, denk ik dat een aantal trends daar ook naar Nederland komen. Uitgebreidere dienstverlening aan werkgevers en werknemers, met naast pensioen-gerelateerde verzekeringen ook bredere employee benefits. En voor gepensioneerden het verbreden van de diensten naast inkomen voor later, een soort ANWB-achtig model omvatten, waarbij mensen ook geholpen worden met zorg, financiën, huisvesting en andere zaken daaromheen. Er zal een soort uitgebreide dienstverlening ontstaan, waarbij ook de keuzevrijheid groter wordt. Werkgevers die in een bedrijfstakpensioenregeling zitten, zouden prima naar verzekeraars kunnen gaan om diezelfde regeling uit te laten voeren. En de individuen kunnen niet alleen een waardeoverdracht doen, maar ook besluiten dat ze liever bij hun oude verzekeraar blijven, stort daar de premies maar naartoe. Dergelijke innovaties zien wij in andere landen, en wellicht komen die ook naar Nederland.

Maarten: Ik ben benieuwd naar je bijdrage aan het event. Voor nu mijn laatste vraag, anders lopen we misschien te ver uit en onthullen we te veel voor het event. Waar kijk je het meest naar uit?

Leon: De discussies met alle verschillende spelers die we daar gaan treffen. Kijken of de visie die wij hebben ook aansluit. Ik denk dat de meeste mensen nog steeds sterk in hun gedachten zitten bij de Wtp-transitie. Ik hoop dat zo’n dag, waarin je even een stapje weg doet van de dagelijkse business, de kans biedt om vijf of tien jaar vooruit te kijken. En te bekijken hoe we willen dat de sector er dan uitziet. Want tegen die tijd hebben we die hele grote pot met geld herverdeeld in nieuwe regelingen. En daar moeten we het beste van maken, door mensen zo veel mogelijk individueel inzicht en invloed op hun pensioen te geven. Dat is de uitdaging waar we met z’n allen voor staan.

Maarten: Leon, dank je wel voor je tijd om even met ons te praten in de aanloop naar het Leaders in Finance Pensioen Event op 10 april 2025. We kijken uit naar je bijdrage.

Leon: Graag gedaan, ik kijk ernaar uit.